MCA - Lynx in de Oder Delta

Introductie

De Projectgroep

Deze website is gemaakt door projectgroep 2. Dit product is deel van een bedachte casus. Alle resultaten en conclusies zijn niet echt in opdracht van de Duitse regering.

Deze opdracht wordt uitgevoerd namens HAS Hogeschool te ’s-Hertogenbosch en valt binnen de beoordelingseenheid van de opleiding Applied Geo-Information Science.

De Klant

De doelgroep bestaat uit wetgevers in de omgeving van de Oder Delta met een ruimtelijke planning functie. De doelgroep behoort rekening te houden met verschillende stakeholders. Hierdoor wil de klant een ruimtelijk beslissingsmodel.

Het Doel

Het doel van dit project is het bevorderen van de economie in het Duitse gedeelte van de Oder Delta zonder dat dit ten koste gaat van de biodiversiteit. Dit wil men bereiken door het stimuleren van ecotoerisme wat zorgt voor meer werkgelegenheid. Dit ecotoerisme heeft baat bij de uitvoer van dit project. Want het introduceren van de lynx zou meer toeristen naar het gebied moeten trekken.

Het ruimtelijk beslissing model moet meer inzicht bieden in de belangen van de verschillende stakeholders.

Oder Delta

Achtergrond

De Oder Delta is een belangrijk natuurgebied aan de Duits Poolse grens. Rewilding Europe is een organisatie die bezig is met het verder ontwikkelen van de natuur binnen de Oder Delta. Zij zien het gebied als een belangrijk kruispunt binnen de Europese natuur.

Natura 2000

Delen van de Oder Delta vallen onder het Natura 2000 netwerk. Beide het habitat- en de vogelrichtlijnen gelden voor dit gebied. Omdat de Oder Delta een belangrijk natuurgebied is zorgt Natura 2000 ervoor dat de natuur gewaarborgd wordt en biodiversiteit versterkt wordt.

volledige grootte weergeven

De Delta

De delta bestaat uit verschillende landschapstypen. Er is bos en boerenland te vinden, maar ook moeras en bebouwd gebied. Vanwege de locatie op ecologische kruispunten is er een goede biodiversiteit in het gebied. 7 diersoorten zijn gekozen als iconische soorten en worden beschreven als ‘De Grote 7 van de Oder Delta’. Dit zijn de wisent, bever, Europese zeearend, eland, wolf, Atlantische steur en grijze zeehond (Rewilding Europe, z.d.).

Over de Lynx

Natuurgebieden hebben roofdieren nodig om de balans in stand te houden. In de Oder Delta zijn deze niet veel aanwezig. De lynx kan deze rol vervullen. Deze middelgrote kat weegt rond de 20 kilo. Door predatie zorgt ervoor de lynx ervoor dat de prooidieren zich beter door het landschap verspreiden waardoor deze in een natuurlijker patroon het gebied begrazen. De voornaamste prooi van de lynx in de ree (ARK Natuurontwikkeling, 2014).

Naar schatting zijn er nog zo’n 32.000 in het wild levende lynxen. Het gootste deel hiervan bevindt zich in Rusland. In Europa zijn het er zo’n 9500. De populatie wordt beschouwd als stabiel. Centraal-Europa valt onder het historisch bereik van dit dier, maar momenteel zijn de populaties hier klein (Breitenmoser-Würsten et al., 2014).

Het Habitat

Bewoning

Vanwege verstoringen door de mens blijft de lynx minimaal 200 meter bebouwde gebieden af. Ook wegen worden vermeden. Gebied binnen 100 meter van een weg wordt als ongeschikt beschouwd voor een lynx (Rüdisser & Martys, 2002).

Bossen

Bossen zijn ruim het belangrijkste habitat van de lynx. Omdat er gejaagd wordt door prooien te besluipen is er voldoende beschutting nodig. Ook struikrijke bosranden zijn zeer geschikt als habitat. De lynx blijft veelal binnen 200m van een bosrand (Rüdisser & Martys, 2002).

Water

Een delta heeft uiteraard een overvloed aan water. Lynxen zijn uitstekende zwemmers. Koud water wordt waar mogelijk vermeden en kleine beekjes worden overgestoken door natuurlijke bruggen. Er is echter voldoende beeldmateriaal dat laat zien dat lynxen ook grotere afstanden afleggen in koudere wateren (Sidorovich, 2021).

Overig landschap

Open velden worden niet geheel vermeden. Een onderzoek toonde zelfs aan dat de lynx zich aan kan passen aan de omgeving bij en gebrek aan bossen. Helaas is dit voor boeren slechter nieuws. Schapen zijn soms ook het slachtoffer (Nagl et al., 2022).

SVG Kaart van Oder Delta landgebruikstypes

Stakeholders

Habitat

Dit criterium gaat over welke gebieden geschikt zijn voor de lynx. De subcriteria zijn bos, voedsel, klimaat en rust. Er wordt hier rekening mee gehouden om de veiligheid en kwaliteit van de natuur te waarborgen.

Omwonenden & industrie

Dit criterium gaat over de Duitse bevolking die binnen het gebied wonen en werken. Aangezien er veel mensen in het gebied wonen en er industrieterreinen binnen het gebied liggen wordt dit criterium toegevoegd. Dit is berekend op basis van aanwezigheid industrie en bebouwing.

Toerisme

Dit criterium gaat over het potentieel van het gebied om toeristen aan te trekken. Aangezien dit het achterliggende doel van het project is wordt dit criterium toegevoegd. Dit is berekend op basis van bereikbaarheid van natuurgebieden.

Landbouw

Dit criterium gaat over de landbouwsector in het gebied. In het gebied worden er gewassen geteeld en vee gehouden. Aangezien de lynx een predator is wordt vee een belangrijke factor. Dit is berekend op basis van de aanwezigheid van veehouderijen.

Resultaten

Hieronder wordt een interactieve kaart weergegeven. Doormiddel van de knoppen aan de linkerkant van het scherm kunt u zelf bepalen welk criterium u wilt bekijken. Er zijn vier opties: habitat, omwonende, toerisme en veehouderijen.

Daarnaast heeft de keuze uit 2 modellen. Model 1 (het neutrale model) bevat de resulterende locaties om de lynx te introduceren bij het gelijk samenvoegen van de 4 criteria. Model 2 (investeringsmodel) bevat de resulterende locaties om de lynx te introduceren wanneer er meer geld wordt vrijgesteld om de gecombineerde criteria te verbeteren.

Habitat

Zie hier de beste en slechtst ontwikkelde habitat regio’s voor de lynx.

Omwonenden

Zie hier de beste en slechtste locaties voor de lynx in vergelijking met afstand tot bebouwing.

Toerisme

Zie hier de beste en slechtste verbindingen voor de connecties met betrekking tot toerisme.

Veehouderij

Zie hier de beste en slechtste locaties voor de lynx in vergelijking met afstand tot veehouderijen.

Neutraal model

Zie hier het model waar uit alle criteria de beste en slechtste locaties voor het introduceren van de lynx zijn.

Investeringsmodel

Zie hier het model waar met extra investeringen in habitat verrijking de beste en slechtste locaties voor het introduceren van de lynx zijn.

Beste locatie

Uit de analyse is gebleken dat er twee optimale gebieden zijn om de lynx te introduceren. Een gebied is Brohmer Bergen dit ligt ten noord oosten van het gebied. Het andere gebied is Biosfeerreservaat Schorfheide-Chorin en ligt ten zuid oosten van het gebied.

Ontevreden stakeholders

Wanneer de belangen van de omwonende en veehouders sterk worden betrokken blijven er echter weing gebieden over (zoals weergegeven in het neutrale model). Dit ontstaat omdat bewoners bang kunnen zijn van de nieuwe predator en veehouders willen geen vee verliezen.

Oplossing

Als er meer geld kan worden geïnvesteerd in dit gebied kunnen de stakeholders omwonenden en veehouders tevreden gesteld worden. Door educatie of inlichting kunnen bewoners leren leven met de lynx. Hiernaast kunnen veehouders van subsidie gebruik maken om waakhonden of betere omheining aan te schaffen. Bij succesvol toepassen zorgt het resultaat voor het kaartbeeld investeringsmodel.

Conclusie

De beleidsvoerders hebben de keuze uit de volgende mogelijkheden:

De lynx niet uitzetten in de Oder Delta. Zonder extra maatregelen is er geen plek voor de lynx in de Oder Delta zonder mogelijke conflict met belanghebbenden. Als de beleidsvoerders met een beperkt budget werken, zou het onverstandig zijn om de lynx uitzetten in de Oder Delta.
De lynx uitzetten in de Oder Delta zonder extra maatregelen. Als er vanuit habitatgeschiktheid wordt gekeken zijn er geschikte gebieden in de Oder Delta. De lynx zou in deze gebieden geherintroduceerd kunnen worden. Echter bestaat er een grote kans dat er veel weerstand zou komen vanuit de omwonende en de veehouders in het gebied.
De lynx uitzetten in de Oder Delta met extra maatregelen. Door extra maatregelen te nemen om de weerstand van belanghebbenden te verminderen, zou de lynx geherintroduceerd kunnen worden in het gebied zonder negatieve gevolgen. Deze mogelijkheid zou wel meer geld kosten.

Verder zijn er twee gebieden waar de lynx het beste herintroduceert kan worden. De gebieden zijn:

Biosfeerreservaat Schorfheide-Chorin. Dit is de grootste geschikte gebied in het onderzoeksgebied, wat de kansen van de lynx verbetert. Dit gebied bevat relatief minder veehouderijen, waardoor de kans op conflict tussen veehouders en de lynx kleiner is.
Brohmer Bergen. Dit gebied is kleiner en bevat relatief meer veehouderijen. Het gebied is wel dichterbij de Oderdelta, wat toerisme naar het gebied zal bevorderen.

Bronnen

ARK Natuurontwikkeling. (2014, april 23).

Lynx. ARK Natuurontwikkeling.
https://www.ark.eu/natuurontwikkeling/natuurlijke-processen/predatie/lynx

Breitenmoser-Würsten, C., Breitenmoser, U., Avgan, B., Lanz, T., von Arx, M., Antonevich, A., & Dong Bao, W. (2014).

IUCN Red List of Threatened Species: Lynx lynx. IUCN Red List of Threatened Species.
https://www.iucnredlist.org/en

Nagl, D., Breitenmoser, U., Hackländer, K., Ryser, A., Zimmermann, F., Signer, S., Haller, H., Breitenmoser, C., & Vogt, K. (2022).

Long‐term changes in habitat selection and prey spectrum in a reintroduced Eurasian lynx (Lynx lynx) population in Switzerland. Ecology and Evolution, 12.
https://doi.org/10.1002/ece3.8614

Rüdisser, J., & Martys, M. (2002).

Spatial analysis of potential Lynx (Lynx lynx) distribution in Western Austria considering ecological and anthropological conflicts. (pp. 248–254).

Sidorovich, V. (2021, maart 10).

Does the Eurasian lynx avoid strictly cold water? Zoology by Vadim Sidorovich.
https://sidorovich.blog/2021/03/10/does-the-eurasian-lynx-avoid-strictly-cold-water/